Morze to żywioł, który od wieków znajduje swoje miejsce w tekstach kultury – w literaturze, sztuce, a nawet muzyce czy filmie. Nieokiełznana natura, symbol wolności, ale także mroczne, niezbadane głębiny i melancholijne widoki. Wszystko to inspiruje twórców – warto poznać odzwierciedlenia tego motywu i to, jak wpływa na wyobraźnię.
ARTYKUŁ SPONSOROWANY
Motyw morza w literaturze – symbolika
Jednym z bardziej popularnych toposów wykorzystujących motyw morza jest podróż i poszukiwanie. Morze staje się metaforą drogi, przemierzania bezkresów, odkrywania nowych, niezbadanych przestrzeni – również z fatalnym zakończeniem, wszak to żywioł, nad którym trudno jest zapanować.
Książka Lord Jim autorstwa Josepha Conrada to przykład literatury, w której chaotyczne, wzburzone morze zostało metaforą dylematów etycznych i moralnych głównego bohatera – marynarza. Motyw marynistyczny jest tłem dla przeróżnych problemów targających bohatera.
Legendarna powieść Moby Dick autorstwa Hermana Melville’a to z kolei przedstawienie morza jako obsesji. Bohater za wszelką cenę dąży do poznania nieznanego, co kończy się przeróżnymi pomniejszymi dramatami – wszystko dlatego, że morze go czaruje, uwodzi, wręcz wzywa.
Odyseja Homera jest zaś jednym z największych klasyków wśród literatury podróży, w której to morze stanowi pole do walki z nieokiełznaną przyrodą. Morze bywa również miejscem prawdziwych katastrof, np. w Burzy Szekspira czy Życiu Pi Martela. Książki opisują dramatyczną walkę z żywiołem, próby utrzymania się na – nomen omen – powierzchni, a wielka woda staje się metaforą życia.
Marynistyczne motywy w sztuce i filmie
Morze inspiruje również malarzy. Malarstwo marynistyczne występuje w wielu różnych epokach, w najróżniejszych odsłonach – zarówno w formie nostalgicznych, spokojnych pejzaży, jak i jako pełne grozy i niepokoju obrazy o ciemnych barwach.
Jednym z bardziej znanych malarzy marynistycznych jest Iwan Ajwazowski, którego twórczość opiera się niemal całkowicie na motywach związanych z wodą. Popularne malarstwo marynistyczne tworzył także Claude Lorrain, Giovanni Canal czy Adam Werka.
Do tej pory motywy marynistyczne, takie jak np. statki, cieszą się popularnością i stosowane są we współczesnym malarstwie głównie jako topos przemijania, poszukiwania i podróży.
Sztuka filmowa również nie oparła się temu motywowi. Jednym z bardziej znanych marynistycznych filmów jest Titanic, gdzie woda staje się i przyczyną, i świadkiem ogromnej katastrofy.
Wielki Błękit to z kolei metafora ludzkich pasji, w której morze odgrywa rolę przestrzeni na duże i silne emocje.
Niektóre współczesne filmy, takie jak seria Piraci z Karaibów, korzystają z wielkiej wody jako tła do przedstawienia emocjonującej, rozrywkowej z perspektywy widza przygody. Morze i ocean często przedstawiane są z dużym rozmachem, stanowią także doskonały przyczynek do budowania fabuły z dziedziny gatunku fantastyki czy science-fiction.
Zachęcamy do samodzielnej eksploracji tematyki marynistycznej w kulturze!